घत् लाग्दो सारै परेको कुरो!!!

एक्लो व्यक्ति चाहेर पनि असल हुन सक्दैन

 

दोस्रो जनआन्दोलनताका सबैमा एउटा उत्साह थियो। एक दशक लामो सशस्त्र द्वन्द्वपछि भएको शान्तिपूर्ण आन्दोलनताका नेताहरूले नयाँ नेपाल बनाउने घोषणा गरेका थिए, तर जसै दिनहरू बित्दै गए, नयाँ नेपाल त परको कुरा, 'पुरानो नेपाल' का राम्रा कुरालाई पनि नेताहरूले जोगाएर राख्न सकेनन्। आठ वर्षअघि रोजगारीका लागि जति युवा बिदेसिन्थे, त्योभन्दा बढी अहिले काम खोज्दै विदेश पुग्ने गरेका छन्। देशमा आर्थिक वृद्धि एवं रोजगारीको अवसर बढ्न सकेको छैन। बरु भष्ट्राचार र अनियमितता पहिलेको तुलनामा बढ्दै गएको तथ्यांकहरूले देखाएका छन्। राजनैतिक दलहरूको अलोकपि्रयता देखेरै त्ात्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले सत्ता आफ्नो हातमा लिएका थिए, तर त्यो बेला नेताहरू जति आलोचित थिए, अहिले उनीहरूको छवि त्योभन्दा पनि खराब छ। बाहिरबाट जतिसुकै आशाका कुरा गरे पनि जनता राजनैतिक दल एवं नेताहरूबाट विरक्तिएका छन्। यद्यपि यो निराशाको कारण के हो ? गल्ली-गल्लीमा मानिसहरू किन नेताहरूलाई गाली गरिरहेका भेटिन्छन्, साप्ताहिकले यसको कारण बुझ्ने प्रयास गरेको थियो। ती धेरै व्यक्तिमध्ये भृकुटीमण्डपको फुटपाथमा कपडा पसल चलाउने त्रिलोचन बाँस्तोलासँग पनि लामो कुराकानी भयो। राजनीतिशास्त्रमा एम.ए. गरेका बाँस्तोलाको विचारले आमयुवाको निराशाको प्रतिनिधित्व गर्न सक्छ।

एमए गरेको मानिस, स्कुल-कलेज पढाउन छाडेर फुटपाथमा व्यापार गरिरहनुभएको छ, यसको कारण के हो

मैले एमए मात्र गरेको होइन, एमएमा नेपाल दोस्रो भएको हुँ। मेरो प्रथम श्रेणीको पनि उच्च अंक छ। मैले यति पढें भनेर के गर्नु, एसएलसी पास नभएका व्यक्ति वायुसेवा निगम प्रमुख भएका छन्। जब नपढेका व्यक्तिहरू कुनै राजनैतिक दलमा लागेकै कारण ठूलो पदमा पुग्छन् भने हामी पढेकाहरूले फुटपाथमा व्यापार नगरेर के गर्नु ? स्वास्नी-छोराछोरी त पाल्नैपर्‍यो।

एक-दुई नपढेका मानिस ठूलो पदमा पुगे भनेर सबैलाई एउटै घानमा हाल्न मिल्छ

त्यो त उदाहरण मात्र हो। पढेर पनि सोर्स-फोर्स नभै नेपालमा कोही पनि ठूलो पदमा पुग्न सक्दैन। तपाईंले यही फुटपाथमा खोज्दै हिँड्नु भयो भने हाम्रा सांसद र मन्त्रीभन्दा धेरै पढेका व्यक्ति पाउनुहुन्छ। कानुन बनाउने र जनताको प्रतिनिधित्व गर्ने मानिसले कम्तीमा स्नातक गरेको हुनुपर्छ भन्ने कुरा हाम्रा नेताहरूले किन नबुझेका ?

पढेको भन्नेबित्तिकै सबै कुराको ज्ञान हुन्छ भन्ने छ र ? थोरै पढे पनि राम्रो काम गरे भने किन विरोध गर्नु र

त्यो त ठीक हो, तर जब पढेलेखेकै मानिस ज्ञानी छन् भने नपढेकालाई उच्च पद दिएर किन शिक्षाको अपमान गर्नु ? मसँगै विभिन्न विषयमा मास्टर डिग्री गर्ने साथीहरू क्षमता हुँदाहुँदै पनि सोर्स-फोर्स नभएकै कारण ८-१० हजारको जागिर खान मलेसिया, कतार पुगेका छन्। उनीहरूलाई पहिल्यै यो कोरा सिद्धान्त पढेर केही हुँदैन भन्ने थाहा भएको भए प्राविधिक शिक्षा पढ्थे होलान्। मास्टर डिग्रीसम्म पढ्न १६ वर्ष खेर गयो, त्यसको क्षतिपूर्ति कसले दिन्छ ?

हामीले पढ्ने शिक्षाले कुनै काम दिँदैन भन्ने कुरा कहिले थाहा पाउनुभयो

स्नातक गरेपछि जब जागिर खोज्न थालें, काम गरेको अनुभव के छ भनेर सोध्न थाले। एउटै कलेज पढ्ने साथीहरू, जसका सोर्स-फोर्स थिए, तुरुन्तै विभिन्न संघ-संस्थामा जागिर खान थाले। हामीजस्ता टेक्ने, समाउने नहुनेहरूले जागिर पाएनांै। डिग्री पढ्दा पो केही हुन्छ कि भनेर फेरि पढ्न थाल्यौं। यद्यपि डिग्री पढ्न थाल्दा नै मलाई यस्तो शिक्षाको काम रहेनछ भन्ने लाग्न थालिसकेको थियो। मेरो पनि १६ वर्षे पढाइ कुनै काम लागेन। यो फुटपाथ व्यापारमा जोड, घटाउ, गुना र भागाबाहेक अरू कुनै कुराको आवश्यकता छैन। बोल्ोर ग्राहकलाई सन्तुष्ट पार्ने कला पनि मलाई पढाइले सिकाएको होइन। हामीलाई हाम्रो शिक्षाले जीवन के हो भन्ने कुरा सिकाएन। आफूले थाहा पाउँदासम्म समय घर्किसकेको थियो। यो अनुभव मेरो मात्र होइन, मजस्ता धेरै युवाको हो।

तपाईं-हामीजस्ता लाखौं युवा गाउँ छाडेर सहर पस्छौं, हामीलाई सहर पस्न बाध्य बनाउने कुरा के हो

लाहुरे संस्कार। हाम्रो समाजमा गाउँमै बसेर केही गर्न खोज्यो भने बेकामे, बिगि्रएको, गरिखान नसक्ने भन्ने आरोप लगाइन्छ। कोही बाहिरबाट आयो भने त्यसको प्रशंसा गर्न थालिन्छ। सानैदेखि हामीलाई पढेर ठूलो हुनू, पैसा कमाउनू, देश-विदेश घुम्नू भन्ने सिकाइएको हुन्छ। कहिल्यै गाउँ-ठाउँमै बसेर विकास गर्नु भनेर सिकाइँदैन। घरबाहिर निस्कदा के-के कला जान्नुपर्छ, बाहिर कसरी बाँच्नुपर्छ भनेर बताइँदैन। म पनि भोजपुरबाट एसएलसी उत्तीर्ण गरेर काठमाडौं छिरेको  हुँ। हामीजस्ता युवाहरू काठमाडौंमा होस् वा देशबाहिर होस्, लछारिँदै, पछारिँदै, घिसिँ्रदै जीवन बिताउँदैछौं। यो हाम्रो बिडम्बना हो, किनभने हामीलाई रुचिअनुसार पढ्न सिकाइएन। जानेको कुरा गरेर खान सिकाइएन। कुनै गाइडेन्स नै भएन।

यसको दोष कसलाई दिनुहुन्छ

राजनीति नै यसको दोषी हो। जुनसुकै कुरा पनि राजनीतिमै गएर ठोक्किन्छ। किनभने जसले शिक्षाको सिस्टम बसाउन सक्थे, उनीहरू नै भ्रष्ट भए। रोड बन्यो भने जुन जिल्लाबाट नेताले चुनाव जितेका छन्, त्यही बनेको छ। तपाईं भन्नुहोला फलानो दल ठीक छ, फलानो नेता राम्रो छ। तर म जस्तो फुटपाथमा बसेर हेर्नुहोस्, अनि सबै थाहा हुन्छ। यहाँ न त कुनै दल ठिक छन्, न कुनै नेता।

तपाईं राजनीतिशास्त्रमा एमए गरेको मानिस, यी सामान्य कुरा हुन् भन्ने थाहा छैन र

सैद्धान्तिक रूपमा राजनीतिमा तीन किसिमको संस्कार हुन्छ, एउटा संकीर्ण राजनीतिक संस्कार, दोस्रो प्रजा राजनीतिक संस्कार र तेस्रो सहभागितामूलक राजनीतिक संस्कार। हामीलाई पहिले लामो समय प्रजा राजनीतिक संस्कारमा बस्न बाध्य बनाइयो। अहिले हामी संकीर्ण राजनीतिक संस्कारमा छौं। गाउँ-घरमा निर्वाचन हुँदा हामीलाई उचालेर मर्न-मार्न लगाइन्छ, तर सत्तामा अरू नै पुग्छ। यो सबै संकीर्ण राजनीतिक संस्कारका कारण भएको हो। हामी बाठा भयौं भने यिनको समय सकिन्छ, त्यही भएर हामीलाई जानी-जानी यी नेताहरूले यस्तो संस्कारमा राखेका हुन्।

तपाईंको आँखाबाट हेर्दा यो देश कहिले सुधि्रन्छ

कहिल्यै सुधि्रँदैन। किनभने जो पदमा पुग्छ, उसले सिस्टम बनाउने होइन, आफूलाई बनाउने कुरा सोच्छ। यस्तो देशमा के हुन्छ ? कहिलेकाहीँ त मलाई आफू नेपाली भएकोमा पनि लाज लाग्छ। राज्य भनेको संस्था हो, माटो होइन। मलाई माटोसँग कुनै गुनासो छैन तर यी राज्य सञ्चालकका कारण म किन नेपाली भएर जन्मिएँ भन्ने लाग्छ।

अहिले देशमा सबैभन्दा बढी रुचाइएका, इमान्दार र देशका लागि केही गर्ने आशा गरिएका व्यक्ति प्रधानमन्त्री भएका छन्, अब त आशा गर्न सकिने अवस्था आयो, होइन र

एक-दुई जना इमान्दार भएर हुन्छ ? अघिल्लो शासनकालमा ऊर्जा मन्त्री गोकर्ण विष्टले पनि राम्रै गर्न खोजेका थिए, के उनी इमान्दार छन् भनेर माओवादीले एमालेका मानिसलाई मन्त्री बनाउँछ ? बनाउँदैन। यहाँ भ्रष्टहरूको यति धेरै बोलावाला छ कि थाहै नपाई डा. बाबुराम भट्टराई पनि भ्रष्ट हुन्छन्। हेर्दै गर्नुहोला, अहिले बाबुराम भट्टराई, जनतामा जति हाई-हाई छन्, प्रधानमन्त्री छाड्ने बेलामा उनी गन्हाएर निस्कनेछन्।

छातीमा हात राखेर भन्नुहोस् त, तपाईं कुनै शक्तिकेन्द्रमा जानुभयो भने अहिले जसरी आदर्शको कुरा अरूलाई सिकाउनु भयो, तपाईं त्यस्तै आदर्शको काम गर्न सक्नुहुन्छ

नढाँटी भन्ने हो भने म पनि भ्रष्ट हुन्छु, तपाईं पनि भ्रष्ट हुनुहुन्छ। किनभने हाम्रो संस्कार नै गलत छ। सिस्टम बसाउनेहरूले नै गलत सिस्टम बसाएका छन् भने एक्लो व्यक्ति चाहेर पनि असल हुन सक्दैन अनि त्यसको मार निमुखा व्यक्तिले बेहोर्नुपर्छ। जबसम्म राजनीतिमा लागेका तल्लो तहका कार्यकर्तादेखि माथिल्लो तप्कासम्म शुद्ध हुँदैन, कोही पनि नैतिकवान् हुन सक्दैनन्।

not a single comment with 141 views. perhaps a bitter truth for some to digest

मित्र न तिम्रो थ्रेड मा नाश को छाडापन छ , न कुनै समिक्षा को नौटन्की छ । न त कुनै बोका ले खोज्ने उत्तेजीत बिषय बस्तु नै छ अनी कल्ले रिप्लाई गर्छ तिम्रो थ्रेड मा ।

Yes you right pagal premi

 तितो सत्य !! 

Absolutely right article, right thought. Everyone is feeling same but question to everyone, every educated person who gets opportunity go to bureaucracy become corrupted. So, as it is mentioned in the article, there should be fight with the system, fight with the people who make the system, fight with our culture. So, there will be a big list, I don't know where to start, but one day either  Nepali will become a prosperous Nation or Rwanda, Burundi. Seems we are already late.

Only thing what we can do is always appreciate and help them who are trying to make good system. The problem is all the educated looters who get chance are corrupted and uneducated wolves leaders, both are problem for the nation.

@samikshya dont mean to hurt you just saying bitter truth !

 एम ए गरेर नेपालमा फूटपाथ पसल गर्नु मलाई केही नौलो लागेन। किनकी अमेरिकामा मास्टर्स गरेर ग्यास स्टेसनमा काम गर्ने थुप्रै विद्यार्थी मैले देखेको छु।  

 एम ए भनेको त्यस्तो कुनै सागरमाथा तोडेर समुन्द्र मा परिणत गरिदा दिइने उपहार होइन फेरि  कि एम ए गर्दै मा भोक लाग्दैन र अनि के एम ए गर्दै मा सिरमा  सिंग पलाउने पक्कै होइन होला। जुन मानिसलाई हेर्यो त्यहि सरकार ले गर्दे हुन्थ्यो, बिदेशि निकाए ले गर्दे हुन्थ्यो वा अरुकसैले मेरो लागि गर्दे हुन्थ्यो भन्ने छ त आखिर हामिले केहिले गर्ने हाम्रै लागि। हरेक कुरा को दोष सजिलै हामि नेता हरुलाइ दिन्छौ, उनिहरुको आचारण मा औला ठडाउछौ तर आफ्नो टोलमा टोलमा बन्न लागेको हेल्थपोस्ट, बाटो वा सडकको लागि कोहि चन्दा माग्न आयो भने रित्तो हात फर्काइन्छ। हामि आफै लाई हेरौन एक पटक कति सेलफिस छौ हामि हरेक कुरा मा। 

जादा जाँदै अन्तमा साथि जो फुटपाथको बिजनेस गरिरहनु भएकको छ र तपाईको समचार साझा सम्म आईपुगेको छ त्यसलाई लाई ठुलो बनाएर अरु एम ए पास हरुलाइ जागिर दिने सोच्नुहोस, तपाई को निरन्तर प्रयास, तपाईकोले हासिल गर्नु भएको ज्ञान र बिश्र्वासले अवस्य तपाइलाई सहिमान्छे बनाउने छ। तपाईले सोच्नु  वा भन्नु भएको कुरा कुन हद मा गलत छ भने तपाईले पढनु भएको शिक्षा कामै नलाग्ने होइन, सिर्फ तपाई हामि इनोभेटिभ हुन नसकेको मात्र हो।

A few years ago, I read about four people who were MBA from top universities, but ended up selling dough nuts or running small convenient stores, because of market crash. I think running one's own business is a good way of living, better than working for others. He was probably not competitive enough to get a job through Lok Sewa, however.

Lol @ people of this thread
Why are we actually scolding the politician for the current situation in Nepal.
Just tell me one thing, how many of you didn't make any kind of fake document while coming to united states? How many of you didn't make fake bank document or fake property document for visa? how many of you or your relative didn't use bribery to have something done? If you or your family did, then yes you are equally as culprit as those filthy poltician because you helped them to take a bribe.
I guess when we were kid, you must had heard the word" daya baya garera kaam chalaune". Yes corruption started right from that moment on you. Current nepal is not due to corrupt politician because we created those corrupt politician.
Keep complaining!!! Peace!!

I have seen worst than above case. When I was kid, i have seen a guy who tore his degree certificate in the middle of tarkari bazaar kalimati becuase he was so frustrated with system and couldn't find any job. I heard he is still working in tarkari bazaar.

Lok Sewa tests different things, not merely what you studied in class. People have to ready themselves for different kind of exams after the university.

This is same in Maharajgunj MBBS exam. You can't say, "I was ISc board, how come I didn't get my name in the list?" The answer is the exams are different. When studying MA, he should also be preparing for Lok Sewa like many do. May be his classmates prepared hard on Lok Sewa too.

May be he was unfairly treated, but his implication that he should have automatically received a job after MA is wrong. Nepal is not a communist country, and we don't guarantee cradle to grave job .

I agree with Jwaai. Part of the problem might be the guy. Even, it doesn't mean someone who studied masters shouldn't do business but the nature of the business this guy is doing can be done someone who is illiterate. Even in USA, people with master's and PhD might not get job and have to work in convenient store. But it is pain either in Nepal and USA. In our system, education means to give license to corrupt the nation being bureaucrats and at the same time someone who didn't corrupt and can't do fraud, he is humiliated in the society. I have worked almost 7 years in Nepal, every honest person is humiliated and less is fighting for good things, majority is working to break the system and collect money. The majority is the people, who are educated, that is why I said educated looters or uneducated wolves leaders, both are problem.

So, for me answer is balance. Anyone who work hard and take education, he has right to live in a respectable manner. At the same time, someone who are not smart enough to get education or didn't get chance to get education, they have also right to live in respectable manner. So, it is part of coin. It doesn't mean they should be same, definitely, they won't be same, every hard working will pay for better life and that is a real life but I mean respectable life with human dignity. None of the government can guarentee anything, it is a person who struggles.

But the thing is being a nation, Nepal can't respect to educated people who has to work as footpath business. Nation can't respect to the poor people who didn't chance to get education. Nation is not a soil, rock and water. Nation is us, nation is our culture, nation is our leaders, nation is our society, and nation is you and me and every part of society. So, it is one of the most complex questions raised in Sajha.

Guys, I don't see why it is a problem that

(1) A man is doing his business rather than doing a Nokari.
Now if this journalist has reported that in his business, there are tons of business related problems, I would think there is a problem. But the journalist is implying that doing a business somehow is a demeaning thing. I have a few friends who used to sell khasa stuff 20 years ago, and now they are making more than what I make here, and in fact, one is investing his money in a factory near my home. It takes time to be rich, but he can use his analytical power to be successful in business.
(2) That he didn't get Lok Sewa job.
There are tons of problems in Nepal, but Lok Sewa is supposed to be fair and is probably as fair as it gets. So, if he had managed his time properly when studying MA, he could have prepared for Lok Sewa while studying MA. But he obviously didn't do so.

He erroneously assumed that he would automatically get a job if he is ranked among topper in the class. I don't know much about political science education in Nepal, but he should have known better about his prospect when he was in the department.

Since cream always rises to the top, if he is smart, he will do well in his business. 

I have problem with this poster , however, because he thinks he is ashamed of being a Nepali because this man is selling stuff in footpath. I don't see why the poster should be ashamed of being a Nepali. I can feel bad that our employment situation is not as good as I hope it would be, but on the other hand, I am glad that there seems to be very few trade restrictions in starting small business in Nepal. Have you tried selling something in USA? Even to sell a pumpkin roadside, a man has to get a license from municipality and pay some money upfront.

 Really felt good to read a nice thread after long time. Was tired to the BS threads. Appreciated jwaii for posting an article. Loved the conversation, wil drop my two cents if i get chance from my work. 

After posting for many years, I have known some trends :

(1) If someone is weak in his/her argument, he/she will use words such as "hahaha" and use many emoticons.
Well, dude, I don't see what is so funny. I have made serious remark about the way you wrote the title. If you are shamed to call yourself Nepali after reading that a MA in pol sci from TU has started a small business, then you need to examine your head and ask your self whether you were ever proud of calling yourself Nepali.

(2)Now, I know that once someone's safe cocoon is burst, he/she is likely to throw tantrum, start saying "so many people support me" etc, rather than making any logical argument. In that situation, a safe strategy is to ignore the person, or abandon the thread, because you can never win any argument with such people. They have their set mind, their set ideas, their inflexible logic, and they are not entering the argument to compromise their set, fixed ideas.

So, Jwai, you can have your fun. And I can certainly laugh at your weakness. My suggestion: control your emotion next time you write these comments.